- مسئولیت هایی که اساسنامه شرکت و یا مصوبات مجمع عمومی شرکت برای مدیر عامل همان شرکت پیش بینی کرده است.
- مسئولیت هایی که قانون تجارت و سایر قوانین کشور و همچنین قانون مالیت های مستقیم برای مدیرعامل به طور اعم در نظر گرفته است .
مسئولیت های مدیر عامل را می توان از جنبه دیگری و از لحاظ ماهیت تخلف نیز طبقه بندی کرد :
الف. مسئولیت حقوقی
ب. مسئولیت کیفری
ماده ۱۴۳ق.ت :
در صورتی که شرکت ورشکسته شود یا پس از انحلال معلوم شود که دارایی شرکت برای تادیه دیون آن کافی نیست, دادگاه صلاحیت دار می تواند به تقاضای هر ذینفع هر یک از مدیران یا مدیرعامل را که ورشکستگی شرکت یا کافی نبودن دارایی به نحوی از روش ها معمول تخلفات او بوده است منفردا یا متضامنا به تادیه آن قسمت از دیونی که پرداخت آن از دارایی شرکت ممکن نیست محکوم نماید.
مطابق ماده ۱۲۹ اصلاحیه قانون تجارت :
بدون کسب اجازه از هیات مدیره, هریک از اعضای هیات مدیره و یا مدیرعامل شرکت نمی توانند راسا و یا از طریق شرکت هایی که در آن ها سهام دار یا مدیر هستند, به حساب شرکت معامله کنند.
طبق ماده ۱۳۰ همین قانون :
در صورت تخلف از ماده فوق و ورود خسارت به شرکت, مدیرعامل ( و هر یک از اعضای هیات مدیره ) که اجازه معامله را صادر کرده اند با فرد طرف معامله متضامنا مسئول جبران خسارت خواهند بود.
مسئولیت های کیفری :
قانون تجارت در برخی از موارد برای مدیر عامل ( و اعضای هیات مدیره ) شرکت های سهامی مسئولیت کیفری و به تبع آن مجازات های سنگینی پیش بینی کرده است.
برای نمونه, ماده ۲۵۸ اصلاحیه قانون تجارت برای ارتکاب جرایم زیر توسط مدیرعامل و اعضای هیات مدیره مجازات حبس از یک سال تا سه سال در نظر گرفته است.
ماده ۱۹۸ ق.م.م :
مدیران اشخاص حقوقی مجتمعا یا منفردا نسبت به پرداخت مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی که به قصد فرار از مالیات ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر قانونی شرکت را برخلاف واقع تنظیم نمایند مجارات حبس از سه ماه تا دو سال در نظر گرفته است.
- مدیرعامل خارج از شرکا در صورتی که حق امضا نداشته باشد, مسئولیتی نخواهد داشت.
در مورد مسئولیت مدیرعامل از اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه استعلام به عمل آمده که سؤال و پاسخ به شرح ذیل می باشد :
” مدیرعامل شرکت چنانچه طبق مقررات عمل نماید شخصاً مسئولیتی ندارد ولی اگر خارج از وظایف خود عمل کند از باب تسبیت و مسئولیت مدنی مسئول است.”
سؤال : چنانچه مدیرعامل یک شرکت تجارتی که به تنهایی صاحب حق امضاء است با صدور اسناد تجاری شرکت متبوع خود را مدیون اشخاص ثالث سازد، در صورت فوت آیا طلبکاران می توانند برای وصول طلب خود از ماترک متوفی استفاده نمایند یا باید فقط از اموال و دارائی استفاده کنند.
- نظریه اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه :
مدیرعامل شرکت نماینده است و در سمت نمایندگی شرکت در صورتی که طبق قوانین و مقررات و اختیارات خود عمل کرده باشد شخصاً مسئولیتی ندارد و در صورتی که خارج از حدود اختیارات عمل کرده باشد، شخصاً و از باب تسبیت و مسئولیت مدنی مسئول است و در صورت فوت او دیون مربوط به او ترکه تعلق یافته و در حدود قوانین و مقررات راجع به آن، ورثه با توجه به مضمون ماده ۱۹۳ قانون صدور چک مسئولیت خواهند داشت.